جوش شیرین خوراکی یا بیکربنات سدیم این پودر سفیدرنگ، خاصیت قلیایی، گاززا و ضداسیدی دارد.
کاربرد ها:
۱. کاربردهای خوراکی (آشپزی و نانوایی)
الف) در پخت نان، کیک و شیرینی
به عنوان عامل ورآورنده برای پف کردن خمیر و سبک شدن بافت.
در اثر حرارت یا تماس با اسید (مثل سرکه، ماست یا آبلیمو)، گاز CO₂ آزاد میکند که باعث حجیم شدن نان یا کیک میشود.
در دستورهای غذایی همراه با مواد اسیدی (دوغ، کاکائو، ماست) بسیار مؤثر است.
ب) در ترد و طلایی کردن مواد غذایی
برای ترد کردن گوشت یا سبزیجات سرخکردنی کمی به آب یا مواد مریناد اضافه میشود.
به حلوا، بیسکویت یا کوکی رنگ طلایی و بافت نرم میدهد.
ج) کاهش اسیدیته غذا
چند دانه جوش شیرین در سس گوجه یا غذاهای ترش باعث کاهش ترشی و تعادل طعم میشود.
۲. کاربردهای دارویی و بهداشتی
ضداسید معده: برای خنثی کردن اسید معده در موارد سوزش یا ترشکردن (به مقدار کم و موقت).
دهانشویه طبیعی: محلول رقیق آن برای از بین بردن بوی بد دهان و تنظیم pH مفید است.
سفیدکننده دندان (موقتی): بهصورت خمیری همراه خمیر دندان استفاده میشود (نه بهصورت مداوم، چون ممکن است به مینای دندان آسیب بزند).
تسکین خارش پوست و نیش حشرات: محلول در آب یا بهصورت خمیر روی پوست استفاده میشود.
حمام آرامشبخش: افزودن به آب وان برای تسکین خستگی یا تحریکات پوستی.
۳. کاربردهای خانگی
پاککننده طبیعی و بدون مواد شیمیایی برای سینک، قابلمه، یخچال و سطح اجاق.
از بین بردن بو در یخچال، کفش، سطل زباله و فرش.
نرمکننده طبیعی لباسها در ماشین لباسشویی.
تمیز کردن میوهها و سبزیجات از باقیمانده سموم سطحی.
۴. کاربردهای صنعتی و علمی
در صنایع غذایی بهعنوان تنظیمکننده pH و عامل گاززا.
در داروسازی، نساجی، و تصفیه آب برای کنترل اسیدیته.
در آتشنشانی (در خاموشکنندههای نوع BC) برای تولید گاز CO₂.
نکات مهم:
مصرف زیاد جوش شیرین ممکن است باعث اختلال در تعادل اسید و باز بدن شود، پس باید در حد مجاز استفاده شود.
برای مصارف خوراکی، حتماً از نوع خوراکی استفاده کنید، نه نوع صنعتی.